Ang kabanatang ito ay naglalarawan sa isang sabungan sa bayan ng San Diego na tulad ng iba pang mga sabungan sa ibang bayan na sakop ng mga Espanyol. Ang sabungan ay nahahati sa tatlong bahagi. Una ay ang pintuan kung saan nagtataas ang taga-singil sa bawat isa na pumapasok sa sabungan. Ang ikalawang bahagi ay ang ulutan kung saan ang mga tao ay dumadaan at dito rin ang mga tindahan ng mga iba't ibang paninda. Malapit rin ito sa ibang lugar kung saan nagtitipon ang mga tahur, magtatari, at mga parokyano ng sabungan. Dito nagaganap ang pustahan at bayaran ng mga tao bago at pagkatapos ng mga sabong na idaraos.
Ang ikatlong bahagi ng sabungan ay
ang lugar kung saan nagaganap ang sultada. Ito ang pinagdarausan ng mga tanyag
na personalidad sa lipunan tulad nina Kapitan Tiyago, Kapitan Basilio, at
Lucas. Dala ng tauhan ni Kapitan Tiyago ang isang malaking puting manok,
samantalang si Kapitan Basilio ay may dala naman na isang bulik na manok.
Bago magsimula ang sabong,
nagkamustahan at nagkasundo sa pustahan ang magkaibigan na si Kapitan Tiyago at
Kapitan Basilio. Nagtaya sila ng tatlong daang piso, at sumali rin ang iba pang
sabungero dahil sa kanilang mga pustahan.
Naglalaro ang kulay pulang manok at
puting manok, at lumalabas na dehado ang kulay pula at nasa kahandaan naman ang
kulay puti. Naiinggit sina Tarsilo at Bruno, magkapatid na wala silang pera
upang makipusta. Kaya lumapit sila kay Lucas para manghiram ng pera, ngunit may
kondisyon si Lucas. Hinihiling niya na sumama sila sa paglusob sa kwartel, at
kung sila ay makapag-aakay pa ng ibang tao para mas malaki ang kanilang
makukuhang kita. Hindi rin niya gagalawin ang inutang na pera para kay Ibarra,
kaya't ipapautang lang niya ang pera kung pumayag sila sa kondisyon.
Una ay tumanggi ang magkapatid dahil
nakilala nila si Ibarra at malapit ito sa Kapitan Heneral. Ngunit sa huli ay
napansin nila si Pedro na binibigyan ni Lucas ng pera, kaya nagdulot ng
panghihinayang sa kanila. Dahil sa tawag ng sugal, hindi na nila napigilan ang
sarili at sumang-ayon sa kondisyon ni Lucas.
Nang matapos ang kasunduan,
nagsimula na ang labanan sa sabungan. Ang bulik na manok ni Kapitan Basilio at
ang lasak na manok ni Kapitan Tiyago ang nagharap sa loob ng sabungan.