Buod
Ang balita tungkol sa mga insidente
ng pagkakalagay ng pulbura sa kiosko at pagnanakaw sa lampara ay kumalat sa
madla bagaman ito ay pilit na nililihim. Si Chichoy ang nagiging tagapagkwento
ng mga pangyayari na kanyang natuklasan. Ipinahayag niya na nang siya ay
maghatid ng hikaw kay Don Timoteo para sa bagong kasal, napansin niya ang mga
bayong ng pulbura na nakatago sa iba't ibang parte ng kiosko, tulad ng ilalim
ng lamesa, sa bubong, at sa mga sulok. Si Chichoy ay nagulat at nagbalita sa
lahat ng kanyang nakita.
Ang ilang mga dumalo sa kaganapan,
tulad ni Momoy at Ginoong Pasta, ay nag-alala at nagduda sa mga narinig na
balita. Ipinagtanggol ni Kapitan Loleng si Isagani, dating kasintahan ni
Paulita, at pinayuhan siya na magtago upang hindi siya pagbintangan. Ngunit si
Isagani ay hindi sumagot at ngumiti lamang.
Hindi rin alam ni Don Custodio kung
sino ang maaaring may gawa ng mga pangyayari, dahil sila lamang ni Simoun ang
nangangasiwa sa piging. Nagtangkang magturo si Kapitan Toringgoy na posibleng
ang mga prayle, si Quiroga, o si Makaraeg ang may kagagawan ng mga insidenteng
iyon.
Ngunit nagulat ang lahat nang
umiling si Chichoy at sinabing si Simoun ang naglagay ng bayong na puno ng
pulbura. Naalala rin ni Chichoy ang hindi kilalang nagnakaw ng lampara na
kanyang nasaksihan. Sinabi ni Isagani na hindi ito maganda ang kumuha ng hindi
sa kanya, at kung alam lang ng magnanakaw ang tunay na pakay, hindi na niya
kukunin ang lampara.
Pagsusuri
Sa kabanatang ito ng "El
Filibusterismo", nagaganap ang isang pangyayari na nagdulot ng tensyon at
suspetsa sa mga tauhan. Ang balita tungkol sa pagkakakita ni Chichoy ng mga
bayong ng pulbura sa kiosko ni Don Timoteo ay kumalat sa madla bagaman ito ay
pilit na nililihim. Ang lahat ng mga tao sa lugar ay nakikinig sa mga kwento ni
Chichoy, na nagpapahayag ng takot at kalituhan sa kanyang mga nakita.
Sa pamamagitan ng mga reaksyon ng
mga tauhan, nabibigyan ng ideya ng posibleng mga suspek na maaaring responsable
sa pangyayari. Ayon kay Ginoong Pasta, maaaring ang may galit kay Don Timoteo o
kaya ay kaagaw ni Juanito kay Paulita ang may gawa ng krimen. Nagtangkang
magtago si Isagani dahil sa posibilidad na siya ay pagbintangan dahil siya ang
dating kasintahan ni Paulita. Hindi rin malaman ni Don Custodio kung sino ang
maaaring may kagagawan nito, gayong sila lang ni Simoun ang namamahala sa
piging.
Napapansin din ang pagkakadawit ng
mga prayle sa mga posibleng pagkakasangkot sa pangyayari. Ayon kay Kapitan Toringgoy,
maaaring ang mga prayle, o si Quiroga o si Makaraeg ay may kinalaman sa
insidente. Ang mga pangyayaring ito ay nagpapakita ng mga palatandaan ng mga
katiwalian at intriga sa lipunan ng mga tauhan sa nobelang ito.
Nagulat ang lahat nang ibinunyag ni Chichoy
na si Simoun ang naglagay ng mga bayong ng pulbura. Ang pagkakabunyag na ito ay
nagdulot ng malaking gulat at takot sa mga tauhan dahil si Simoun ay isang
misteryosong karakter na kilala sa kanyang paghihiganti sa mga prayle. Sa
pamamagitan ng pangyayaring ito, lumalabas na ang mga tauhan sa nobela ay may
mga natatagong motibo at interes na maaaring makaapekto sa takbo ng kwento.
Nais ding bigyang-diin ang karakter
ni Isagani na unang beses lamang nagsalita sa kabanatang ito. Ang kanyang
pahayag na hindi mabuti ang kumuha ng hindi kanya ang lampara ay nagpapakita ng
kanyang matapang na pagtanggi sa kriminal na gawain. Maaaring ito ay naging
simbolo ng kanyang integridad at prinsipyo bilang isang tauhan sa nobela.