Buod
Sa isang tanghalan, pinaghandugan ng
mga manonood kasama ang mga prayle at kanilang mga kasama si Mr. Leeds. Bago
magsimula ang pagtatanghal, pinayagan si Ben Zayb na magsiyasat, ngunit nabigo
siya sa paghahanap ng salamin na kanyang hinahanap. Dahil dito, naulila siya ng
hiya.
Pumasok si Mr. Leeds na may
dala-dalang kahon na gawa sa kahoy na natagpuan sa libingan sa piramide ni
Khufu. Ipinakita niya ito sa mga manonood. May mga nagsabing amoy bangkay ang
kahon, pero sa paningin ni Ben Zayb, amoy simbahan ito. Ang kahon ay naglalaman
ng abo at isang piraso ng papel na may dalawang salita.
Sa pamamagitan ng unang salita,
nabuhay ang abo at lumitaw ang isang ulo na nagsasalita at nakatingin kay Padre
Salvi, na siyang nagdulot ng takot sa pari at siya ay nahimatay.
Kinabukasan, ipinag-utos ng
gobernador eklesiyastiko na ipagbawal ang ganitong uri ng palabas. Ngunit sa
kasalukuyan, wala na si Mr. Leeds dahil siya ay nagtungo na sa Hong Kong na
dala-dala ang kanyang lihim.
Pagsusuri
Ang kabanatang ito ng El
Filibusterismo, na pinamagatang "Mga Pandaraya," ay naglalarawan ng
isang pagtatanghal na pinangunahan ni Mr. Leeds sa harap ng mga manonood na
kabilang ang mga prayle at kanilang mga kasama. Sa simula, ipinahintulot ni Mr.
Leeds kay Ben Zayb na magsiyasat ngunit nabigo si Ben Zayb na makita ang
salamin na kanyang hinahanap. Dahil dito, nahiya ang mamahayag dahil sa kanyang
kapalpakan.
Ang highlight ng kabanata ay ang
kahon na dala ni Mr. Leeds na gawa sa kahoy na natagpuan sa libingan ng
piramide ni Khufu. Ipinakita niya ito sa mga manonood at may mga nagtangkang
humula kung ano ang laman ng kahon. Sa pamamagitan ng dalawang salita na
ipinahayag ni Mr. Leeds, nabuhay ang mga abo sa loob ng kahon at nagkaroon ito
ng boses na nakakapag-usap. Sa unang salita, may lumitaw na ulo na nagtatangkang
makipag-usap kay Padre Salvi, ngunit nagahol ang pari sa takot. Sa ikalawang
salita, ang ulo ay nawala at bumalik sa dati nitong katawan.
Ang pangyayaring ito ay nagkaroon ng
malaking epekto sa mga tao, partikular na sa mga prayle. Iniutos ng gobernador
eklesiastiko na ipagbawal ang ganitong uri ng palabas matapos ang insidenteng
ito. Gayunpaman, si Mr. Leeds ay umalis na at pumunta sa Hong Kong na may
dala-dalang lihim.
Sa kabanatang ito, ipinapakita ang
kakayahan ng teknolohiya na gamitin sa isang palabas upang manggulo o magkaroon
ng epekto sa mga tao, lalo na sa mga nasa kapangyarihan tulad ng mga prayle.
Ipinapakita rin ang takot at kalituhan ng mga karakter, tulad ni Ben Zayb na
nabigo sa kanyang misyon at si Padre Salvi na natigilan at natakot sa pangyayaring
hindi maipaliwanag ng kanyang kahit na kakayahan bilang isang prayle. Ang
kabanatang ito ay nagbibigay ng kritikal na pagtingin sa kapangyarihan ng
teknolohiya at ang mga epekto nito sa lipunan at sa mga namumuno.