Buod
Ang kabanata ay nagsisimula sa
pag-alis ni Placido Penitente sa kanyang klase na puno ng galit dahil sa
pang-aalipusta na natanggap mula sa kanyang propesor. Ang kanyang puso ay puno
ng poot at nais na niyang maghiganti. Naisip niya na huwag na ituloy ang
pag-aaral at maghanda na lamang sa paghihiganti. Nagawa niyang magsulat ng
liham para sa kanyang ina upang ipahayag ang kanyang pasya.
Nang makarating siya sa kanilang
bahay, hindi niya inaasahan na doon ay makikita niya ang kanyang ina na si
Kabesang Andang. Napansin ng ina ang galit sa mga mata ni Placido kaya siya ay
nagtanong. Ipinahayag ni Placido ang nangyari sa kanya at ang kanyang pasya na
hindi na ituloy ang pag-aaral. Nalungkot ang ina dahil hindi natupad ang
pangako na tapusin ni Placido ang kanyang pag-aaral na ipinangako sa kanyang
ama. Nagpatuloy ang ina sa kanyang pangangaral, na nagdulot ng pagtanggi ni
Placido na magsalita pa at nagtungo siya sa labas ng bahay.
Lumaboy si Placido sa lansangan at
nagtungo sa daungan. Nang makaramdam ng gutom ay bumalik siya sa kanilang
bahay, ngunit naroroon pa rin ang kanyang ina. Ipinagpatuloy ng ina ang kanyang
pangangaral, na nagdulot ng pangalawang pagtanggi ni Placido na magsalita.
Dahil dito, nagpasya si Placido na lumabas ng bahay at nagtungo sa perya.
Sa perya, nakita ni Placido si
Simoun, ang mayamang mag-aalahas. Hindi niya inaasahan na makakasama niya ito
sa mga pook na hindi niya akalain na mararating. Nang gabing iyon, nang makauwi
na si Placido mula sa bahay ng mag-aalahas, pinag-iisipan ni Simoun ang kanyang
papel sa kasamaang nais niyang puksain. Naalala niya ang mga mukha ng kanyang
ama at ni Elias, na kapwa namatay dahil sa kanilang mabubuting gawa.
Kinabukasan, buong tuwa na
pinapakinggan ni Placido ang pangangaral ng kanyang ina.
Pagsusuri
Sa kabanatang ito ng El
Filibusterismo, makikita natin ang kalunos-lunos na kalagayan ni Placido
Penitente, isang estudyante na puno ng galit at poot dahil sa hindi pagtupad ng
pangako ng kanyang propesor na matutulungan siya sa pag-aaral. Ang kanyang ina na
si Kabesang Andang ay nalulungkot dahil sa hindi natupad na pangako sa asawa na
tapusin ang pag-aaral ng kanilang anak.
Makikita rin sa kabanatang ito ang
kahirapan at kalagayan ng mga mahihirap na tulad nina Placido at Kabesang
Andang. Sa kabila ng pagsisikap ni Placido na humanap ng trabaho bilang
mandaragat, nabigo siya at napilitang umuwi nang hindi nakahanap ng tulong. Ang
paghahanap-buhay para sa kanilang pamilya ay isang kahalintulad na hamon para
sa mga nasa mababang antas ng lipunan na walang sapat na pinansyal na
kahandaan.
Ang karakter ni Simoun ay lumutang
din sa kabanatang ito. Si Simoun ay kilala bilang isang mayamang mag-aalahas at
siya ang kaisa-isang kaibigan na natagpuan ni Placido sa perya. Ngunit sa
kabila ng kanyang kayamanan, lumalabas na mayroon din siyang mga suliranin at
kahit siya ay hindi lubos na masaya. Ipinapakita nito na ang kayamanan ay hindi
palaging pantay na nagdudulot ng kaligayahan.
Ang kabanatang ito ay nagpapakita
rin ng temang pangkalayaan at rebolusyon. Ang mga karanasang naranasan ni
Placido at ang pagkakataon na natagpuan niya si Simoun ay nagpapakita ng
pagtutulak sa mga pangyayaring magbubukas ng landas para sa mga susunod na
pangyayari sa nobela. Ang mga karakter na ito ay nagtataas ng isang malaking
tanong sa isip ng mga mambabasa kung ano ang susunod na mangyayari at kung
paano ito makakaapekto sa pangunahing mga tauhan.
Sa pagsusuri ng kabanatang ito,
makikita rin ang kahalagahan ng pamilya at ang kawalan ng suporta mula sa
pamilya na maaring makapagdulot ng epekto sa buhay ng isang indibidwal. Ang
kawalan ng suporta mula sa ina ni Placido ay nagdulot sa kanya ng kalungkutan
at hindi niya natupad ang kanyang pangarap na tapusin ang pag-aaral.