Buod
Sa kabanatang ito ng El
Filibusterismo, si Huli ay gumising nang madaling-araw at naisip niyang baka
gumawa ng himala ang Birhen kaya hindi pa rin sumisikat ang araw. Subalit,
sumikat pa rin ang araw, kaya naisip ni Huli na hindi totoo ang kanyang hinala.
Naisipan ni Huli na bisitahin ang
kanyang lolo na si Tandang Selo na malapit lang sa kanyang tahanan. Inayos niya
ang kanyang mga gamit at agad na pumunta sa bahay ng kanyang lolo upang halikan
ang kamay nito. Nagbilin si Huli kay Selo na sabihin sa kanyang ama na siya ay
nakapasok na sa pinakamurang kolehiyo.
Ngunit sa araw ng Pasko, nagtaka ang
mga kamag-anak ni Selo dahil hindi ito makapagsalita. Napipi ito at hindi
makapagsalita kahit isang salita.
Pagsusuri
Sa kabanatang ito, ipinapakita ang
pagkabigo ni Huli sa kanyang mga inaasahan at pangarap. Nais niyang mangyari
ang isang himala upang mapatunayang totoo ang kanyang paniniwala, ngunit hindi
ito nangyari. Maaaring ito ay simbolo ng kawalan ng katarungan at pag-asa sa
lipunan na kanyang ginagalawan.
Nakikita rin sa kabanatang ito ang
matinding pagmamahal ni Huli sa kanyang lolo na si Tandang Selo. Handa siyang
gawin ang lahat para sa kaligayahan at kasiyahan ng kanyang lolo, kahit na may
mga suliranin siya sa kanyang sariling buhay. Ipinapakita rin ang kawalan ng
boses ni Selo, na maaaring maging simbolo ng kanyang pagkawalang-katarungan at
kawalan ng kalayaan sa lipunan.
Sa kabuuan, ang kabanatang ito ay
nagpapakita ng mga tema ng pagkabigo, pag-asa, pagmamahal sa pamilya, at
kawalan ng katarungan sa lipunan na kadalasang nababanggit sa mga nobela ni
Jose Rizal. Ipinapakita rin ang mga kalituhan at suliraning kinahaharap ng mga
karakter sa nobela, na nagbibigay ng patalastas sa mga pangyayari at mga
tunggalian na maaaring malutas sa mga susunod na kabanata.