Buod
Sa kabanatang ito ng El
Filibusterismo, kumalat ng mabilis ang balitang pagkapipi ni Tandang Selo,
isang matandang magsasaka. Nabalitaan ito ni Hermana Penchang, ang amo ni Huli,
isang dalagang kasambahay na kasintahan ni Basilio. Sa paniniwalang ito ay
parusa ng langit dahil hindi marunong magdasal si Huli, nangamba si Hermana
Penchang sa kaligtasan ng dalaga.
Dagdag pa rito, nabalitaan din ni
Hermana Penchang ang pagluwas ni Basilio, na isa sa mga kabataang nag-aaral sa
Maynila. Nangamba siya na tulad ng ibang kabataan na nag-aaral sa Maynila,
maaring malagay sa panganib si Huli.
Dahil dito, iniutos ni Hermana
Penchang kay Huli na basahin ng paulit-ulit ang aklat na may pamagat na
"Tandang Basiong Makunat" at ibinilin na makipagkita lagi sa pari upang
maligtas ang kaluluwa ng dalaga.
Samantala, sa kabilang dako,
nagdiriwang ang mga pari dahil sa tagumpay na kanilang natamo sa isang usapin.
Dumating si Tales, isang dating bihag ng mga tulisan, na ipinamahagi na ang
kaniyang lupain sa iba. Natanggap din niya ang kautusan na kailangan niyang
lumisan sa kanilang tirahan sa loob ng tatlong araw.
Ngunit tahimik na nakaupo si Tales
sa tabi ni Selo maghapon, walang ginawa kundi manatiling tikom ang bibig.
Pagsusuri
Sa kabanatang ito, mababasa ang mga
epekto ng balitang pagkapipi ni Tandang Selo sa iba't ibang mga karakter.
Ipapakita ang takot ni Hermana Penchang sa posibleng kapahamakan ni Huli, at
ang kanyang paniniwalang ito ay parusa ng langit dahil sa kakulangan ng
pananampalataya ng dalaga. Ipinapakita rin dito ang kahalagahan ng
pananampalataya at relihiyon sa mga paniniwala at kilos ng mga karakter sa
nobela.
Nakikita rin ang mga pangyayari na
may kaugnayan sa mga pari at ang kanilang tagumpay sa isang usapin. Ipinapakita
ang interes ng mga pari sa mga ari-arian at posisyon sa lipunan, pati na rin
ang implikasyon ng mga kautusang ibinibigay sa kanila. Ang pagdating ni Tales,
isang dating bihag ng mga tulisan, ay nagbibigay ng intrigang nagtatanong sa
kanyang motibo at mga susunod na hakbang.
Sa buod at pagsusuri na ito,
ipinapakita ang mga magkakaugnay na pangyayari at karakter sa nobela na
nagpapalabas ng mga kontrasteng tema ng relihiyon, pananampalataya,
kapangyarihan, at interes sa ari-arian sa lipunan.