Paborito ng mga Pilipino ang mga lutuing pambatang Pinoy na kadalasang naghahain ng kaligayahan sa pamilya. Isa sa mga sikat na pagkaing Pinoy na kilala sa kanyang lasa, sustansiya, at kahalumigmigan ay ang bulalo. Ang bulalo ay isang malasa at kahit medyo malasa na sabaw na gawa sa baka, na kadalasang kasama ng mga gulay at buto ng baka. Sa artikulong ito, tatalakayin natin ang kasaysayan, mga sangkap, pamamaraan ng pagluluto, at iba pang kaalaman tungkol sa bulalo.
Pinagmulan ng Bulalo
Ang bulalo ay isang pagkaing Pinoy
na may halong impluwensiya mula sa mga Kastila. Matatagpuan ang kahalumigmigan
at kahalumigmigan ng bulalo sa kahit anong bahagi ng Pilipinas, ngunit ang
Batangas ang itinuturing na pinanggalingan nito. Sa Batangas, ang bulalo ay isa
sa mga kilalang putahe at kilala rin bilang isang pampainit ng katawan sa
malamig na klima ng lugar. Ito ay karaniwang inihahain bilang isang mainit na
sabaw na may kasamang buto ng baka, gulay, at iba pang sangkap na maaaring
mag-iba-iba depende sa pamilya o kusinero na nagluluto nito.
Sangkap ng Bulalo
Ang mga pangunahing sangkap ng
bulalo ay baka, buto ng baka, at iba't ibang gulay. Narito ang isang
pangkaraniwang listahan ng mga sangkap na karaniwang ginagamit sa pagluluto ng
bulalo:
Buto ng baka: Ang malalaking buto ng baka tulad
ng tuhod, shank, o leg bone ay karaniwang ginagamit sa pagluluto ng bulalo. Ito
ay nagbibigay ng lasa at sustansiya sa sabaw ng bulalo.
Baka: Ang malalaking piraso ng karne ng
baka tulad ng brisket, kalitiran, o ribs ay ginagamit sa pagluluto ng bulalo. Ito
ay nagbibigay ng sustansiya at lasa sa sabaw ng bulalo.
Gulay: Ang mga karaniwang gulay na
ginagamit sa bulalo ay pipino, repolyo, labanos, sibuyas, at bawang. Ang mga
gulay na ito ay nagdaragdag ng kahalumigmigan at lasa sa sabaw ng bulalo.
Tuna o patatas: Ito ay mga pangkaragdagang sangkap
na maaaring idagdag sa bulalo upang magdagdag ng lasa at sustansiya. Ang mga
ito ay maaaring ilagay sa huling bahagi ng pagluluto upang hindi malunasan.
Asin at paminta: Ang asin at paminta ay karaniwang
ginagamit sa pagluluto ng bulalo upang bigyan ito ng tamang lasa at pampalasa.
Maaari rin idagdag ang iba pang mga pampalasa tulad ng dahon ng laurel,
oregano, at iba pa depende sa panlasa ng kusinero.
Pamamaraan ng Pagluluto ng Bulalo
Ang pagluluto ng bulalo ay hindi
gaanong kumplikado, ngunit nag-aabot ng oras dahil sa pangangailangan ng
mahabang pagluluto ng buto ng baka upang lumambot ang kanyang karneng
nakadikit. Narito ang isang pangkaraniwang pamamaraan ng pagluluto ng bulalo:
Mga Sangkap:
- 1 kilo ng baka (tuwalya o brisket)
- 2 malalaking buto ng baka (tuhod o
shank)
- 1 sibuyas (hiniwa)
- 4-5 butil ng bawang (hiniwa)
- 2 piraso ng laurel
- 8-10 tasa ng tubig
- Asin at paminta, ayon sa panlasa
- 2 piraso ng mais (opsyonal)
- 2 piraso ng patatas (opsyonal)
Paraan ng pagluluto ng Bulalo:
1. Ilagay ang mga buto ng baka, baka,
sibuyas, bawang, at laurel sa isang malaking kawali o kaldero. Idagdag ang
tubig hanggang sa matakpan ang mga sangkap.
2. Pakuluan ang bulalo sa
katamtamang apoy ng mga 2-3 oras o hanggang sa lumambot ang karneng nakadikit
sa mga buto ng baka. Maaring i-skim ang mga lumalabas na kalawang o kumukulong
mga dumi sa ibabaw ng sabaw habang nagluluto.
3. Kapag malambot na ang karne,
idagdag ang patatas at mais kung ginagamit, at pakuluan ng mga 10-15 minuto o
hanggang sa maluto ang mga ito.
4. Alisin ang mga buto ng baka at
iba pang hindi kumakain na sangkap mula sa sabaw. Maaring haluan ng asin at
paminta ayon sa panlasa.
5. Ilipat sa isang malaking serving
bowl at ihain kasama ang mainit na kanin at sawsawan na kahit suka at bawang.
Iba Pang Kaalaman Tungkol sa Bulalo
Ang sabaw ng bulalo ay tinatangkilik
ng mga Pilipino bilang isang pampainit ng katawan, lalo na sa malamig na
panahon o sa mga okasyon tulad ng pagsalubong ng Bagong Taon o pagdiriwang ng
mga espesyal na okasyon.
Ang bulalo ay kilala rin bilang
isang lutuing nagbibigay ng sustansiya dahil sa kahalumigmigan nito at sa mga
sangkap na ginagamit sa pagluluto nito tulad ng buto ng baka na naglalaman ng
collagen na maganda para sa balat, kahit na mayroon ding katawang protein.
Sa iba't ibang mga rehiyon ng
Pilipinas, maaring magkaiba ang mga sangkap at pamamaraan ng pagluluto ng
bulalo. Sa ilang mga lugar, maaring idagdag ang iba't ibang uri ng gulay tulad
ng repolyo, pechay, at labanos sa pagluluto ng bulalo upang mas mapaganda ang
lasa at kalidad ng sabaw. Maari rin itong palambutin sa pamamagitan ng paggamit
ng pressure cooker o slow cooker para mas mapabilis ang proseso ng pagluluto.
Ang bulalo ay isa rin sa mga popular
na lutuing inihahain sa mga kainan at mga karinderia sa Pilipinas. Maraming mga
restawran at karinderia ang nag-aalok ng bulalo sa kanilang menu bilang isa sa
mga paborito at pampatanggal uhaw na putahe ng mga Pilipino.
Ang bulalo ay isang kahanga-hangang
halimbawa ng paggamit ng mga lokal na sangkap sa pagluluto na nagpapakita ng yaman
at kasaysayan ng kulturang Pilipino. Ito ay isang tradisyonal na putahe na
nagpapatunay sa pagmamahal ng mga Pilipino sa pagkain at sa kahalumigmigan ng
kaniyang kultura.
Mga Sanggunian:
Bausa, J. M. (2019). Bulalo: A
Delicious Filipino Beef Soup Recipe. Kawaling Pinoy. Retrieved from https://www.kawalingpinoy.com/bulalo/
Bulalo Recipe. Panlasang Pinoy.
Retrieved from https://panlasangpinoy.com/bulalo-recipe/
Bulalo. Filipino Food Recipes.
Retrieved from https://www.filipinofoodrecipes.org/bulalo/
Bulalo (Beef Bone Marrow Stew) Recipe.
The Spruce Eats. Retrieved from https://www.thespruceeats.com/bulalo-filipino-beef-stew-4684157
Bulalo: A Taste of the Philippines.
Choose Philippines. Retrieved from https://www.choosephilippines.com/eat/local-flavors/1587/bulalo-a-taste-of-the-philippines