Buod
Sa kabanatang ito ng El
Filibusterismo, ipinakikita ang isang handaan na ipinaghandog ni Quiroga, isang
Intsik na nais magkaroon ng konsulado para sa kaniyang bansa, sa isang Sabadong
gabi. Dumalo sa handaan ang ilang mga panauhin tulad ng mga mangangalakal, mga
prayle, mga militar, mga kawani ng pamahalaan, at ang mga suki ni Quiroga.
Dumating din si Simoun, na kausapin ang mga mangangalakal na nagrereklamo
tungkol sa takbo ng kanilang negosyo.
Sa gitna ng handaan, dumaing si
Quiroga kay Simoun na singilin siya ng utang na siyam na libong piso. Sinabi ni
Simoun na babawasan niya ang utang ni Quiroga ng dalawang libong piso kung
pumayag si Quiroga na itago sa kanyang bodega ang mga armas na dumating.
Sa kabila ng pag-aalinlangan sa una,
pumayag din si Quiroga sa alok ni Simoun. Sa huli, sa isang pulutong na
kinabibilangan nina Ben Zayb, Juanito Pelaez, mga pari, at si Simoun mismo,
nag-uusap-usap sila tungkol sa balitang may isang ulo na nagsasalita. May ilan
na nag-aakala na ito ay isang ilusyon na likha ng salamin. Upang patunayan ang
balita, umalis sila sa bahay ni Quiroga at nagtungo sa perya.
Pagsusuri
Sa kabanatang ito, ipinapakita ang
mga pangyayari sa isang handaan na ipinaghandog ni Quiroga, kung saan
nagkakaroon ng mga ugnayan at pakikipag-ugnayan ang iba't ibang sektor ng
lipunan tulad ng mga mangangalakal, mga prayle, mga militar, mga kawani ng
pamahalaan, at ang mga Intsik na suki ni Quiroga. Ang karakter ni Simoun, na
isa sa mga pangunahing tauhan ng nobela, ay nagpapakita ng kanyang talino at
kahusayan sa pakikipag-negosasyon sa mga mangangalakal na nagrereklamo sa
kaniya.
Nagpapakita rin ang kabanata ng mga
pakikipagtalo at pagtatalo ng mga karakter, tulad ng pag-aalinlangan ni Quiroga
sa una sa alok ni Simoun na itago ang mga armas sa kanyang bodega, ngunit sa
huli ay pumayag din siya. Ipinapakita rin sa kabanata ang pagkakaroon ng mga
balita at tsismis, tulad ng ulo na nagsasalita na pinag-uusapan ng mga tauhan.
Mayroon din mga karakter tulad ni Ben Zayb na nagpapakita ng kahalintulad na
kahalayan sa kanyang mga opinyon at pag-aakala.
Ang kabanatang ito ay nagtatampok ng
iba't ibang tema na karaniwang matatagpuan sa nobela ni Jose Rizal. Isa sa mga
pangunahing tema na nabanggit sa kabanatang ito ay ang korupsyon at kalokohan
sa pamahalaan at lipunan, na ipinakikita sa paraan ng pangongolekta ng utang ni
Simoun kay Quiroga at ang mga diskusyon ng mga tauhan sa handaan. Nagpapakita
rin ito ng mga ugnayan ng mga dayuhan sa Pilipinas at ang kanilang interes na
magkaroon ng kapangyarihan sa pamamagitan ng diplomasya.
Isa pang tema na nabanggit sa
kabanata ay ang kahalagahan ng pagtuklas ng katotohanan at hindi pagsang-ayon
sa mga kasinungalingan o mga ilusyon. Ipinakita ito sa pag-aalinlangan ni Ben
Zayb sa ulo na nagsasalita na ipinag-uusapan ng mga tauhan. Ito ay maaaring
maging isang metapora sa kawalan ng katotohanan at kawalan ng tiwala sa sistema
ng lipunan at pamahalaan.
Nakikita rin sa kabanata ang mga
pagsubok sa moralidad at kawalan ng prinsipyo ng ilang mga tauhan, tulad ng
pagpayag ni Quiroga na itago ang mga armas sa kanyang bodega sa kabila ng
pagduda sa gawain na ito. Ipinapakita rin ang mga karakter na nagtatangkang
magtamo ng kapangyarihan o magamit ito sa pamamagitan ng kalokohan at
pagkunsinti sa maling gawain.
Sa kabuuan, ang kabanatang ito ay
naglalarawan ng iba't ibang uri ng mga karakter, ang kanilang mga gawi,
interes, at pag-uugali sa isang handaan. Ipinapakita rin ang mga komplikasyon
at mga suliraning panlipunan na kinakaharap ng mga tauhan sa nobela. Ito ay
nagpapakita ng kritikal na pagtingin ni Rizal sa lipunan ng kaniyang panahon at
naglalayon na magbigay ng mensahe tungkol sa mga kahalagahan ng katotohanan,
moralidad, at pagtindig sa harap ng katiwalian at korupsyon sa lipunan.