Buod
Ang kabanata ay nagsisimula nang
dumating si Basilio sa San Diego, at siya ay naabala sa daan dahil sa
prusisyon. Siya ay bugbogin ng kutserong sinasakyan niya nang dumaan ito sa
kwartel. Dahil nakalimutan ni Sinong na dalhin ang kanyang sedula, iniutos ni
Basilio na palakarin na lang ang kanyang sinasakyan pagkatapos ng prusisyon.
Habang naglalakad, nalibang si Basilio sa mga nakikita niya, kaya hindi na niya
napansin ang pagkawala ng ilaw sa parol ng karitela. Nang makaraan muli sa
kwartel, nabugbog ulit ang kutsero kaya nagpasya si Basilio na maglakad na
lang.
Nang makarating siya sa bayan,
napansin niya na ang tanging bahay na masaya sa lahat ng nadaanan niya ay ang
bahay ni Kapitan Basilio. Nagulat siya nang makita niya na si Simoun, ang
kilalang karakter sa nobelang "Noli Me Tangere," ay kausap ang kura
at alperes sa bahay ni Kapitan Basilio. Matapos ang pangyayaring iyon, nagpatuloy
si Basilio sa paglalakad hanggang sa makarating sa bahay ni Kapitan Tiago na
kaniyang tinutuluyan. Doon, nalaman niya ang balitang pagkabihag kay Tales,
isang karakter sa nobelang "Noli Me Tangere," at ito ang dahilan kung
bakit hindi siya nakakain ng gabing iyon.
Pagsusuri
Ang kabanatang ito ng El
Filibusterismo ay nagpapakita ng mga pangyayari sa pagdating ni Basilio sa San
Diego. Sa pamamagitan ng paglalarawan ng mga detalye, naipapakita ang kawalan
ng katiyakan at kalupitan ng lipunan noong panahong iyon. Sa simula pa lang,
ipinapakita ang kawalan ng seguridad sa kalye dahil sa karahasan na naranasan
ni Basilio nang bugbugin ang kutsero ng karitela na sinasakyan niya.
Ipinapakita rin ang kawalan ng pagpapahalaga sa mga dokumento tulad ng sedula
na kailangan ni Basilio na dalhin pero nakalimutan niya.
Ang kaganapan sa bahay ni Kapitan
Basilio na kausap ang kura at alperes na si Simoun ay nagbibigay ng tensyon sa
kuwento. Nagpapakita ito ng mga lihim na ugnayan at mga konspirasyon sa likod
ng mga pangyayari sa bayan. Ipinapakita rin dito ang pagkakabahala ni Basilio
sa mga balita tungkol kay Tales na kaniyang nabalitaan sa bahay ni Kapitan
Tiago.
Sa kabuuan, ang kabanatang ito ay
nagpapakita ng mga suliraning panlipunan, korupsiyon sa pamahalaan, at kawalan
ng seguridad sa lipunan noong panahon ng nobela. Ipinapakita rin ang mga ugali
ng mga karakter na nagpapakita ng kanilang mga motibasyon at kahinaan. Si
Basilio ay nagpapakita ng determinasyon na harapin ang mga hamon ngunit mayroon
ding takot at pangamba sa kalagayan ng iba. Si Simoun naman, na kilala sa
kanyang pagiging mapanukso at mapagbalatkayo, ay nagpapakita ng kahandaan na
gumamit ng pamamaraan para sa kanyang sariling interes. Ang mga pangyayari sa
kabanata ay nagbibigay-diin sa mga problema sa lipunan na kailangang tugunan at
binibigyang-diin ang kahalagahan ng mga lihim na ugnayan at mga plano na
maaaring makaapekto sa mga karakter at sa buong kwento.
Ang kabanatang ito ay nagpapakita
rin ng mga kahalagahan ng mga detalye sa nobela, tulad ng karahasan sa kalye,
kawalan ng seguridad, at korupsiyon sa pamahalaan, na patuloy na naglalarawan
ng malupit na kalagayan ng lipunan sa panahong iyon. Ang mga pangyayari ay
nagbibigay ng konteksto at nagpapalalim sa karakterisasyon ng mga tauhan at
naglalatag ng mga posibleng kahihinatnan ng kwento.
Sa pangkalahatan, ang kabanatang ito
ay nagpapakita ng mga isyu ng kahirapan, kalupitan, at korupsiyon sa pamahalaan
na hanggang sa kasalukuyan ay mga problema pa rin sa lipunan. Ipinapakita rin
nito ang kahalagahan ng kritikal na pagtingin sa mga pangyayari sa lipunan at
ang papel ng mga karakter sa pagbabago o pagtanggap sa mga hamon ng kanilang
panahon.