Buod
Sa kabanatang ito ng El
Filibusterismo, nakilala natin si Padre Florentino, isang pari na naiwang
malungkot dahil sa pag-alis ng kaniyang kaibigan na si Don Tiburcio. Natanggap
ni Padre Florentino ang isang telegrama galing sa tinyente ng gwardiya sibil na
hindi malinaw ang nilalaman, at ito ay inakala ni Don Tiburcio na siya ang
tinutukoy sa telegrama kahit na si Simoun ang nabanggit.
Dalawang araw matapos ang pag-alis
ni Don Tiburcio, dumating si Simoun na sugatan sa bayan ni Padre Florentino.
Nagtaka ang pari kung ano ang sanhi ng sugat ni Simoun, at lalo pang nagduda
nang malaman niyang wala na ang Kapitan Heneral. Iniisip ni Padre Florentino
kung bakit tumakas si Simoun sa mga sibil na umuusig sa kanya at kung ano ang
ibig sabihin ng pakutyang ngiti ni Simoun nang malaman nito ang laman ng
telegrama.
Pumasok si Padre Florentino sa silid
ni Simoun at natuklasan niya na uminom ito ng lason at tinitiis na lamang ang
sakit na dulot nito. Sinabi ni Simoun kay Padre Florentino na mayroon siyang
lihim na ipagtatapat. Naupo si Padre Florentino malapit sa ulo ni Simoun at
nakinig sa salaysay nito.
Ipinahayag ni Simoun na siya ay
bumalik sa Pilipinas mula sa Europa na may bagong pag-asa, ngunit dahil sa
isang kaguluhan na likha ng kanyang mga kaaway ay nawala ang lahat sa kanya.
Nailigtas lamang siya sa kamatayan sa tulong ng isang kaibigan. Sumali siya sa
himagsikan sa Kuba at doon niya nakilala ang isang heneral na naging kaibigan niya.
Gamit ang salapi niya, naging Kapitan Heneral ang kaibigan ni Simoun at ginamit
niya ito bilang kasangkapan sa kanyang paghihiganti. Natapos ang pagtatapat ni
Simoun na ginawa niya sa kanyang planong paghihiganti.
Pagsusuri
Sa kabanatang ito ng El Filibusterismo,
nakita natin ang pagtatapos ng kwento ni Simoun at ang kanyang pagpapakamatay.
Si Padre Florentino naman ay naging malungkot dahil sa pag-alis ng kanyang
kaibigan na si Don Tiburcio at sa mga pangyayari na naganap.
Napansin natin dito ang patuloy na
paghuhugot ni Simoun sa kanyang pangako na maghihiganti. Sa kanyang
pagpapakamatay, nais niyang isakatuparan ang kanyang layunin ngunit hindi niya
ito natupad nang maayos. Sa huli, nakita natin ang pagkakatanto ni Padre
Florentino na mali ang pamamaraan na ginamit ni Simoun upang makamit ang
kanyang layunin.
Isa pang mahalagang punto na nakita
natin sa kabanatang ito ay ang mga salitang binigkas ni Padre Florentino
tungkol sa Diyos. Ipinakita niya na ang Diyos ay makatarungan at nagbibigay ng
parusa sa mga masasama at pagpapala sa mga matatapat. Ito ay nagsisilbing
paalala sa atin na kahit na may mga hindi magandang nangyayari sa mundo,
mayroong Diyos na nagbabantay at nagpapakatotoo ng Kanyang mga pangako.
Sa pangkalahatan, ang kabanatang ito
ay nagbigay sa atin ng mahalagang mga aral tungkol sa pagpapatawad,
paghihiganti, at pagtitiis. Ipinakita rin nito ang kahalagahan ng
pananampalataya at pagtitiwala sa Diyos sa gitna ng mga pagsubok sa buhay.