Buod
Ang kabanatang ito ng El
Filibusterismo ay naglalarawan ng kalagayan ni Basilio na nasa daan ng ikapito
palang ng gabi at walang mapuntahan. Ginugulo ng lampara ang kanyang isip
habang naghihintay sa kahit anong mangyari. Nang may dumaan na sunud-sunod na
sasakyan, nakita ni Basilio ang bagong kasal at naawa siya kay Isagani na
mukhang malungkot.
Naiinip na si Basilio sa mabagal na
takbo ng oras at biglang nakita niya si Simoun na lumabas ng bahay bitbit ang
lampara. Kasama rin ni Simoun si Sinong, ang kutsero ng karuwaheng sinasakyan
nito. Napansin ni Basilio na maliwanag at maayos ang dating bahay ni Kapitan
Tiago, at dinig pa ang mga masasayang tunog ng orkestra at tawanan ng mga tao
sa loob ng bahay. Malaki na ang pinagbago ng dating bahay ni Kapitan Tiago.
Pagsusuri
Sa kabanatang ito, ipinapakita ang
kahinaan at kalungkutan ni Basilio na nasa daan at walang mapuntahan. Ang
lampara na ginugulo ang kanyang isip ay maaaring simbolo ng kalituhan at
kawalan ng katiyakan sa kanyang buhay. Ang pagkakita niya sa bagong kasal na
kasama si Isagani ay nagpapakita ng kasalukuyang kalagayan ng mga karakter mula
sa unang nobela ni Rizal na Noli Me Tangere. Ang pag-aalala ni Basilio kay
Isagani ay nagpapakita ng kanilang matibay na pagkakaibigan.
Ang pagkakasama ni Simoun at Sinong,
ang kutsero ng karuwaheng sinasakyan nito, ay nagpapahiwatig ng mga lihim na
plano ni Simoun at maaaring nag-uudyok kay Basilio na sumama sa kanyang mga
balak. Ang maliwanag at maayos na dating bahay ni Kapitan Tiago ay nagpapakita
ng kahalagahan ng kanyang posisyon at kayamanan. Ang mga tunog ng orkestra at
tawanan ng mga tao sa loob ng bahay ay nagpapahiwatig ng kaligayahan at
kasaganaan ng mga mayayaman sa lipunan.
Ang kabanatang ito ay nagpapakita ng
mga kontrasteng kalagayan ng mga karakter sa nobela, mula sa kahinaan at
kalungkutan ni Basilio, kasawian ni Isagani, at mga lihim na plano ni Simoun,
hanggang sa kasaganaan at kaligayahan ng mga mayayaman tulad ni Kapitan Tiago.
Nagpapakita rin ito ng mga tema ng kahirapan, kalutasan, at kawalan ng
katarungan sa lipunan na matatagpuan sa nobelang El Filibusterismo.